Britanska Agencija za konkurenciju i tržišta (CMA) predložila je da se Google proglasi za kompaniju sa strateškim tržišnim statusom (SMS), što bi omogućilo strožu regulaciju načina na koji tehnološki gigant upravlja svojim servisima za internet pretragu i koristi vještačku inteligenciju.

Ako se prijedlog potvrdi u oktobru 2025. godine, Google bi mogao biti zakonski obavezan da:

  • Pruži ravnopravnije rangiranje domaćih firmi u rezultatima pretrage
  • Omogući veću transparentnost prema digitalnim izdavačima
  • Olakša pristup alternativnim servisima za pretragu, uključujući AI alate
  • Omogući prenos podataka kako bi se podstakla konkurencija

Ovo je prvi slučaj primjene proširenih ovlaštenja CMA u okviru nove britanske digitalne regulative, usmjerene na kontrolu tehnoloških giganata poput Google-a, Apple-a, Meta-e i Microsoft-a nakon izlaska iz EU.

 

Google se protivi: Kažu da regulativa guši inovacije

 

Google je upozorio da bi “pretjerana regulacija” mogla usporiti uvođenje novih funkcija i usluga u Velikoj Britaniji. Oliver Bethell, direktor konkurencije u Google-u, nazvao je prijedlog CMA “širokim i nejasnim”, naglašavajući da je potrebna “proporcionalna i na dokazima zasnovana regulativa” kako se ne bi zakočio tehnološki napredak.

 

CMA želi veću konkurenciju u oblasti internet pretrage

 

Direktorica CMA Sarah Cardell istakla je da Google, iako pruža značajne koristi, trenutno ima preko 90% udjela u pretragama u Velikoj Britaniji, te da postoji prostor za veću konkurenciju:

„Ove ciljane i proporcionalne mjere omogućile bi korisnicima i firmama u Velikoj Britaniji veću kontrolu i izbor u korišćenju Google pretrage, ali i otvorile dodatne prilike za inovacije u širem digitalnom sektoru.“

CMA je naglasila da milioni korisnika koriste Google kao glavnu ulaznu tačku za internet, a više od 200.000 firmi u Velikoj Britaniji zavisi od njegove platforme za oglašavanje putem pretrage.

 

Propisi obuhvataju AI pretragu i Android sistem

 

Predloženi propisi uključuju i AI funkcije u pretrazi, kao što su AI Overviews, ali trenutno ne uključuju Google-ovog Gemini asistenta, koji će biti pod dodatnim nadzorom kako se njegovo korišćenje bude širilo.

CMA planira dodatne mjere od 2026. godine, koje bi obuhvatile:

  • Odnos Google-a prema specijalizovanim servisima za pretragu
  • Transparentnost i kontrolu u oglašavanju putem pretrage
  • Dalju istragu nad mobilnim operativnim sistemima, uključujući Android

Google bi mogao dobiti i drugu SMS oznaku vezanu za Android, a CMA ima ovlaštenje da izriče kazne i direktno sprovodi propise.

 

UK vs EU: Različiti pristupi regulaciji Big Tech-a

 

Ova odluka ukazuje na sve veće razlike između britanskog i evropskog pristupa regulaciji digitalnih tržišta. Dok EU primjenjuje sveobuhvatne zakone poput DMA, Velika Britanija teži ciljanijem pristupu, sa fokusom na očuvanje inovacija i privrednog rasta.

 

Google pod pritiskom širom svijeta

 

Ovaj potez dolazi u trenutku kada je Google pod povećanim regulatornim nadzorom na globalnom nivou. Tokom protekle godine, dvije presude u SAD-u proglasile su kompaniju krivom za monopol nad pretragom i oglašavanjem, dok je Evropska komisija u martu optužila Google za kršenje Zakona o digitalnim tržištima.

Kako CMA nastavlja da koristi nova ovlaštenja za oblikovanje digitalne konkurencije u UK, ishod ove istrage mogao bi imati dalekosežne posljedice za regulaciju tehnologije, razvoj AI pretrage i prava korisnika na izbor i transparentnost.