Do danas je u Iranu proizvedeno oko 40 modela različitih dronova, dok su glavne bespilotne letjelice Ababeel, Kaman, Kian, Mohajer, Shahed
Iran je počeo da masovno proizvodi bespilotne letjelice ili dronove poslije iransko-iračkog rata (1980-1988. g.), a značajan napredak u proizvodnji dronova je, između ostalog, ostvaren i zahvaljujući saradnji sa Kinom. Do danas je u Iranu proizvedeno oko 40 modela različitih dronova.
Prva linija iranskih dronova bile su letjelice Ababil, koje su predstavljale najjednostavnije uređaje – „leteću municiju“. One su, zajedno sa nešto kasnije proizvedenim izviđačkim bespilotnim letelicama, uspješno korišćene na frontu.
U poslijeratnom periodu, u Teheranu je bilo odlučeno da se napori usmjere na stvaranje i razvoj bespilotnih vazduhoplovnih sistema. U sastavu iranske vazduhoplovne industrije osnovano je nekoliko naučno-tehničkih organizacija, veliki broj fabrika za izgradnju i popravku aviona, kao i veliki broj povezanih preduzeća koja proizvode različite komponente.
Praktično sva preduzeća u toj oblasti, pod upravom Korpusa islamske revolucionarne garde u određenoj mjeri bavila su se procesima razvoja i proizvodnje bespilotnih letjelica.
Masovna proizvodnja dronova
Iran je otpočeo masovnu proizvodnju dronova koji bi mogli da nadoknade nedovoljno visok potencijal iranskog vazduhoplovstva što je, između ostalog, posljedica nemogućnosti izgradnje pravih borbenih aviona.
Značajan napredak je postignut prilikom pripreme i proizvodnje čitavog spektra bespilotnih letjelica svih glavnih tipova, od lakih taktičkih izviđačkih letjelica do teških izviđačko-jurišnih sistema, kako nosača vođenih bombi i projektila kratkog dometa, tako i takozvanih dronova kamikaza.
Do danas je u Iranu proizvedeno oko 40 modela različitih dronova. Glavne linije iranskih bespilotnih letjelica su Ababeel, Kaman, Kian, Mohajer, Shahed.
Prema mišljenju stručnjaka, najefikasniji i najmoćniji iranski dronovi potiču iz linija Shahed, Mohajer i Kaman, Kian.
Shahed 129
Smatra se jednim od najsposobnijih dronova u iranskoj službi. Vizuelno veoma podsjeća na američki RQ-1/MQ-1 Predator. Prvi let je imao u proljeće 2012. godine.
- Namjena — izviđanje i vazdušni napadi na ciljeve (od 2016. godine)
- Trajanje leta — 24 časa
- Domet — 1.700 kilometara
- Borbena snaga — 4 projektila Sadid-345 MKG, nosivosti 400 kilograma
- Karakteristike: ovaj dron je pravi klipni avion sa rasponom krila od 16 metara i kopija je izraelske bespilotne letjelice Hermes 450 koja se srušila u Iranu. Prema drugim izvorima, radi se o kopiji američkog drona Predator i kineskog Wing Loong II.
Shahed 136
Najefikasniji iranski dron kamikaza, premijerno predstavljen 2020. godine.
- Namjena — vazdušni napadi na ciljeve
- Brzina — oko 180 kilometara na čas
- Trajanje leta — 10-12 časova
- Domet — 2.000 kilometara (podaci proizvođača), ali prema mišljenju američkih stručaka, njegov stvarni domet iznosi nekoliko stotina kilometara
- Borbena snaga — 40-50 kilograma eksploziva
Shahed 149 Gaza
Probni let u aprilu 2022. godine.
- Namjena — izviđanje i vazdušni napadi na ciljeve
- Brzina — oko 350 kilometara na čas
- Trajanje leta — 35 časova
- Domet — 2.000 kilometara
- Borbena snaga — 13 bombi i 500 kilograma elektronske opreme
- Karakteristike: raspon krila 21 metar, turbomlazni motor
Shahed 171 Simorg
- Namjena — izviđanje i izviđanje s mogućnošću vazdušnog napada na ciljeve
- Brzina — oko 460 kilometara na čas
- Trajanje leta — 10 časova
- Domet — 2.000 kilometara
- Nosivost — nepoznata
- Borbena snaga — elektronska oprema, moguće i bojeva municija
- Karakteristike: trup je „leteće krilo“, ima savremene stelt tehnologije, koristi se mlazni motor. Kopija je američke bespilotne letjelice RQ-170 u punoj veličini koju je Iran zaplijenio 2011.g. Ovo je jedna od dve iranske bespilotne letelice na bazi RQ-170, uporedo sa Shahed 191- Saegheh-2 (manjom kopijom (RQ-170), sa kojom je često mješaju. Prema mišljenju stručnjaka, efikasnost i mogućnosti Shahed 171 Simorg znatno su manje, nego kod RQ-170.
Shahed 191 Saegheh-2
Model je aktivno korišćen u Siriji. Neka vrsta umanjene kopije američkog RQ-170. Shahed 191 testiran je u oktobru 2016. godine.
- Namjena — izviđanje, kontrola i vazdušni napadi na ciljeve. Mogućnost nosivosti visokoprecizne municije.
- Trajanje leta — 4,5 časova
- Domet — 450 kilometara
- Borbena snaga — 2 projektila Sadid-1, nosivosti 50 kilograma
Kaman 22
Prva širokotrupna bespilotna letjelica u Iranu. Može da nosi sve vrste municije. Testirana 24. februara 2021. godine.
- Namjena — izviđanje i vazdušni napadi na ciljeve
- Trajanje leta — 24 časa
- Domet — 3.000 kilometara
- Borbena snaga — 300 kilograma eksploziva i specijalne opreme
- Karakteristike: Kaman 22 je napravljen prema američkoj tehnologiji. Stvoren je prema modelu američkog drona MQ-1 Predator koristeći funkcije naprednijeg MQ-9 Reaper. Pored toga, dron Kaman 22 podsjeća na kineski dron CH-5.
Kian-2 ili Arash-2
Težak dron-kamikaza predviđen za uništavanje kritičnih infrastrukturnih objekata i radara iz sistema protivvazdušne odbrane koji ih pokrivaju na velikom dometu od oko 1.000 – 2.000 kilometara. Glavni cilj drona je nanošenje strateških udara na gradsku infrastrukturu.
- Namjena — vazdušni napadi na ciljeve
- Trajanje leta — nepoznato
- Domet — 1.000 – 2.000 kilometara (domet koji je pokazan na vježbama je 1.400 kilometara)
- Borbena snaga — 260 kilograma eksploziva Karakteristike: Kian-2 je opremljen mlaznim motorom, Arash-2 klipnim motorom s elisom.
Mohajer-6 Qods
Dron ima pravougaoni trup i trokraku elisu. Testiran je u prvoj polovini 2017. godine.
- Namjena — izviđanje i vazdušni napadi na ciljeve
- Trajanje leta — 12 časova
Domet — 200 kilometara - Borbena snaga — do četiri precizno navođene municije, nosivosti 100 kilograma. Može uključivati vođene projektile Almas ili bombe Qaem.
- Karakteristike: služi kao odlična dopuna većim dronovima Shahed 129.
Tako je Iran poslednjih decenija ostvario značajne uspehe u oblasti bespilotnih letelica.
(Sputnik)
