Prvi „živi“ roboti, poznati kao ksenoboti, koje su napravili američki naučnici, sada se mogu i razmnožavati, i to na način koji do sada nije viđen ni kod biljaka ni kod životinja.
Ksenoboti su manji od milimetra, a napravljeni su od matičnih ćelija afričke kandžaste žabe (Xenopus leavis).
Ti sićušni ksenoboti prvi put su javnosti predstavljeni prošle godine, nakon eksperimenata u kojima je pokazano da se mogu kretati, da mogu raditi zajedno, pa čak i liječiti sami sebe.
Ali, sada su naučnici sa univerziteta Vermont, Tafts i Harvard, koji su te ksenobote i kreirali, otkrili i novi oblik biološkog razmnožavanja.
„Žabe imaju svoj uobičajeni način razmnožavanja, ali kada oslobodite ćelije od ostatka embriona i pružite im priliku da same odluče kako da postoje u novoj okolini, ne samo da one otkriju novi način kretanja, već očigledno otkriju i novi način razmnožavanja“, pojašnjava Mihael Levin, profesor biologije sa Univerziteta Tafts.
Matične ćelije predstavljaju nespecijalizovane ćelije koje imaju sposobnost da se razviju u bilo koji tip ćelija.
Da bi napravili svoje ksenobote, naučnici su „sastrugali“ žive matične ćelije sa žabljih embriona i stavili ih u inkubaciju. U cijelom procesu nije bilo manipulacije genima.
Organizam ali i robot
„Većina ljudi robote zamišlja napravljene od metala i keramike, ali nije stvar u tome od čega je robot napravljen, već šta radi, a to je da se ponaša samostalno u ime čovjeka“, kaže DŽoš Bongard, profesor računarstva i stručnjak za robotiku.
U tom smislu, to je robot, ali istovremeno to je i organizam napravljen od genetski nepromijenjene žablje ćelije.
„Ksenoboti se koriste takozvanim kinetičkim razmnožavanjem, procesom za koji je poznato da se javlja na molekularnom nivou, ali koji nikad prije nije bio primijećen na nivou cijelih ćelija ili organizama“, navodi Bongard.
Uz pomoć vještačke inteligencije, američki naučnici testirali su milijarde oblika tijela kako bi ksenobote učinili efikasnim u tom obliku razmnožavanja, a superračunar je otkrio da je najbolji oblik tijela za to forma „Ce“.
Naučnici su otkrili da ksenobot može u laboratorijskoj posudi da pronađe sićušne matične ćelije, sakupi ih na stotine, da bi nekoliko dana nakon toga ta naslaga matičnih ćelija postala novi ksenobot.
Sama tehnologija ksenobota još je u vrlo ranoj fazi, te za nju i dalje nema određene praktične primjene.
Američki naučnici tvrde da su te „žive mašine“ zadržane u laboratoriji, da ih lako mogu ugasiti jer su biorazgradive, te da ih regulišu stručnjaci za etiku.
Studija je objavljena u naučnom časopisu „Prosidings of Nešnel akademi of sajensis“ (PNAS).
(Srna)
