Mars i Antarktik nisu mjesta koja bi onako, na prvu, bilo ko išao upoređivati, ali na nedavnoj konferenciji naučnika koji istražuju Crvenu planetu i koji je održan u Argentini, isti su naučnici podsjetili da je čovječanstvo svojevremeno bilo toliko daleko od saznanja o Antarktiku, koliko je i danas o Marsu
Naučnici koji su učestvovalina 7. Međunarodnoj konferenciji o nauci i istraživanju polova na Marsu (ICMPSE), bili su u Argentini. Tamo su upijali što više znanja o geomorfologiji južnih Anda i njihovih aktivnih ledenjaka, prastarih morena (cjelina materijala koji prenosi ledenjak) te jezera i rijeka koje su nastale hiljadugodišnjom ledenjačkom aktivnošću.
Ali između tih terenskih putovanja žustro su raspravljali i o proučavanju polova na Marsu.
Terenski rad koji vam daje uvid u procese na Zemlji i dalje vam može pomoći da razumijete procese i na drugim planetima. Čak i ako su njihovi detalji različiti, ističe američki geolog Timothy Titus.
Na zemlji ne postoji ništa slično Marsu
Njegov istraživački rad vezan za Mars uveliko uključuje istraživanje naslaga ugljikova dioksida u obliku leda, što nije prirodna pojava na Zemlji.
Atmosferu Marsa čini 95 posto ugljikova dioksida (CO2). Tokom zimskog perioda na Crvenoj planeti toliko zahladi da se 25 posto atmosfere planeta smrzne i pretvori u naslage snijega i leda od CO2.
Na Zemlji ne postoji ništa slično tome. Ekvivalent bi bio da na Antarktiku postane toliko hladno da počne kišiti tekući azot (inače gas u Zemljinoj atmosferi), dodaje Titus.
Ipak, izvođenje teško stečenog znanja o procesima na Zemlji i njihovo korišćenje u razumijevanju procesa na Marsu nije niti trivijalna stvar niti je to lagano.
Naučnicima bi bilo bitno da saznaju koliko je led na Marsu star. To bi im uveliko pomoglo u razumijevanju što se dogodilo s klimom tamo.
Smatramo da je Južni pol tamo već jako dugo vremena. Sjeverni pol se stvorio u posljednjih 5 miliona godina, kaže Wendy Calvin, geofizičarka sa Univerziteta Nevada.
Trećina atomosfere na Marsu kondenzuje se na jednom polu tokom zime. Nakon toga isparava. Isti proces ponavlja se i na drugom polu, kaže Calvin. Ona je još dodala da cijelu atmosfersku dinamiku na Marsu pokreće upravo taj proces kondenzacije.
Jedna od stvari koje su promijenile način proučavanja Marsa jest i NASA-ina sonda MRO u orbiti oko tog planeta.
Imamo kameru najveće rezolucije izvan Zemlje i ona je usredotočena na Mars. Otkrili smo i vizualne naslage na ivicama sjeverne polarne kape. Objasnila je planetarna naučnica Leslie Tamppari, iz Nasine laboratorije Jet Propulsion (JPL).
Idući korak bio bi proučavanje tih naslaga s površine, a u NASA-i i ESA-i te drugim svemirskim agencijama smišljaju i najbolji način kako to učiniti.
Slanje rovera na Mars
Jedna od ideja jest da se pošalje rover tamo. Umjesto bušenja da se jednostavno proveze preko tih naslaga. Te naslage mogu biti i 500 metara debele, odnosno s razlikom starosti i do milion godina od dna do vrha, kaže Jeff Plout, isto iz JPL-a.
Rover koji bi provodio ta istraživanja, smatra Plout, ne bi stajao više od milijarde dolara.
Isto tako, proučavanje polova na Marsu jednako je astrobiologija koliko i geologija u smislu posmatranja.
Sve što znamo o biologiji sugeriše da ako postoji nekakav bakterijski život na Marsovim polovima, on je ili u mirujućoj fazi ili se metabolizuje nevjerojatno sporo, kaže britanska naučnica Jacqueline Campbell.
S obzirom na to da Mars mijenja nagib svoje ose tokom hiljadu godina, takav oblik života mogao bi postati aktivan jednom kad se polovi zagriju, dodaje Campbell.
Jednom u dalekoj budućnosti ljudi će morati naučiti operisati na polovima Marsa. Kako zbog naučnih istraživanja, tako i zbog moguće kolonizacije Crvene planete.
Iako je Zemljin najjužniji kontinent suv i pust gotovo poput Marsa na svoj način, razlika u hladnoći između Antarktika i Marsa je ogromna. Tokom zime u prosjeku iznosi čak 125 Celzijevih stepeni manje u korist Crvene plante.
Dakle, na Marsu i naročito na njegovim polovima pogibeljno je hladno (a to je ujedno i najmanji problem).
(Forbes)
