Glavno naoružanje sistema 2S31 Vena je top sa olučenom cijevi 2A80 u kalibru 120 mm, nastao daljim razvojem 2A60 kog koriste drugi artiljerijski sistemi iz porodice „Nona“
Automatizovani samohodni top 2S31 Vena 120 mm je visoko manevarski i moćan sistem naoružanja, dizajniran da direktnom i minobacačkom vatrom gađa različite statične i pokretne, zaštićene i nezaštićene ciljeve.
2S31 Vena je postavljen na oklopnu gusjenično amfibijsku platformu BMP-3 i može da prati tenkove, prelazi rovove i vodene prepreke. Može da isporuči direktnu, visoku i nisku putanju vatre sa bilo koje pozicije na bojnom polju zahvaljujući modernom automatizovanom (po visini i azimutu) sistemu za upravljanje vatrom.
Sa razvojem se započelo 1996. godine, a prvi primjerak je predstavljen javnosti već 1997. godine i to u Ujedinjenim Arapski Emiratima, za vrijeme međunarodnog sajma naoružanja i vojne opreme IDEKS. Proizvodi ga kompanija „Motovilhinski zavodi“, sa sjedištem u Permu.
Nakon višegodišnjih ispitivanja i evaluacije, u operativnu upotrebu Oružanih snaga Ruske Federacije uveden je 2010. godine. Ruska vojska ga koristi od 2022. godine. Posjeduje ga i vojska Azerbejdžana, a postoje nepotvrđene informacije da je i Venecuela kupila nepoznat broj ovih samohodnih topova.
Osnovna namjena 2S31 je pružanje vatrene podrške pešadijskim i oklopno-mehanizovanim jedinicama, u svrhu uništavanja oklopljenih i neoklopljenih, stacioniranih ili ciljeva u pokretu, minobacačkim ili direktnim dejstvom.
Mobilnost
Mobilna platforma ovog sistema je, u velikoj meri modifikovano, borbeno vozilo pešadije BMP-3, pa su tako uklonjena mjesta za dva člana posade sa lijeve i desne strane vozača i njihovi prednji mitraljezi u kalibru 7.62×54 mm. Dvočlana kupola je zamijenjena mnogo većom, opremljenim topom i drugim podsistemima, sa ravnim bokovima, odnosno zadnjom stranom i zakrivljenim prednjim dijelom.
Uklonjeni su svi otvori na krovu, a od zadnjih je zadržan samo lijevi, koji je smanjen i modifikovan da se otvara nadole. Takođe, napravljena su i dva otvora za dopunu municije sa desne strane i to jedan na trupu i drugi na kupoli. Zbog navedenih izmjena, posadu čini četiri čovjeka: vozač smješten u sredini prednjeg dijela vozila, komandir i nišandžija u desnoj, tj. levoj strani kupole i poslužilac topa koji se tokom vožnje nalazi iza komandira.
Uprkos velikom broju modifikacija i prilagođavanju za potrebe artiljerijskih jedinica, vozilo je zadržalo UTD-29 dizel motor jačine 500 ks, sa tečnim hlađenjem u kombinaciji sa hidromehaničkim sistemom prenosa. Zahvaljujući opisanom pogonu, „vena“ je sposobna za kretanje maksimalnom brzinom od 70 km/h i ostvarivanje dometa od 600 km uz optimalnu brzinu. Takođe, zbog velike mobilnosti BMP-3, ovaj samohodni minobacač može savladavati najsuroviji teren i nagibe od 60%, bočne nagibe od 30%, vertikalne prepreke visine do 0,8 m i rovove širine do 2,5 m.
Amfibijska sposobnost
Ipak najveća prednost u domenu pokretljivosti ogleda se u amfibijskim sposobnostima vozila nosača, pa se tako 2S31 može kretati po vodenim površinama uz pomoć dva bočna vodomlazna motora, pišu Novosti.
Prije ulaska u vodu, vozač izvršava neophodne pripreme, poput uključivanja kaljužnih pumpi, nakon čega „Vena 2S31“ može „plivati“ brzinom od 10 km/h. Dodatno, u slučaju da potrebe zadatka to nalažu, postoji i opcija izbacivanja samohodnog manobacača iz aviona, upotrebom padobrana.
Dužina 2S31, uključujući i top u prednjem položaju iznosi oko 7,5 m, širina 3,3 m, visina oko 3,4 m, klirens 450 mm, a težina oko 19,5 tona.
Zavareni oklop vozila od legure aluminijuma i čelika, pruža zaštitu od vatre iz lakog pješadijskog naoružanja i gelera artiljerijskih granata, a u opremu sistema ulazi i komplet ABHO (atomsko-biološko-hemijska odbrana).
Top od 120 mm
Glavno naoružanje sistema „Vena“ je top sa olučenom cijevi 2A80 u kalibru 120 mm, nastao daljim razvojem 2A60 kog koriste drugi artiljerijski sistemi iz porodice „Nona“.
Novi top ima dužu cijev, veći domet paljbe (iako koristi identičnu municiju) i može vršiti minobacačko ili direktno dejstvo po neprijateljskim ciljevima. Kupola se okreće u opsegu od 360 stepeni po azimutu, a top može da se podiže i spušta od -4 do +80 stepeni po elevaciji.
Pored municije ruske proizvodnje, 2A80 je osposobljen i za korišćenje gotovo svih minobacačkih granata pravljenih po NATO standradu i pojedinih topovskih granata sovjetskog, odnosno ruskog porijekla u istom kalibru. Tu između ostalog spadaju visoko-eksplozivne fragmentirajuće, kumulativne, dimne granate i mine, kao i laserski vođene minobacačke granate „kitolov-2“. Iako se radi o oružju sa olučenom cijevi, u spektar upotrebljive municije spadaju i granate dizajnirane za glatkocevne topove kalibra 120 mm.
Kapacitet „Vene“ je 70 granata ili mina (duplo više od drugih sistema iz porodice „nona“), svih vrsta, od kojih je 22 unaprijed smješteno u dva okvira po 11, za brzo punjenje upotrebom uređaja za nabijanje.
Maksimalna brzina paljbe je osam do deset projektila u minuti, dok najveći domet zavisi od vrste municije pa je tako za minobacačku oko 7,2 km, a za topovsku oko 13 km. Velika preciznost i razorna moć pri upotrebi visoko-eksplozivnih granata, čine ovaj top uporedivim sa artiljerijskim oruđem u kalibrima 152 mm i 155 mm.
Automatizovani sistem upravljanja vatrom
Uz savremeni top, borbeni potencijal samohodnog minobacača 2S31 Vena dodatno je poboljšan ugradnjom naprednog automatizovanog sistema upravljanja vatrom, u sklopu kog je digitalni balistički računar, namijenjen za izračunavanje parametara neophodnih za obezbjeđivanje visoke vjerovatnoće pogotka pri prvom opaljenju.
Nišandžija na raspolaganju ima periskop i nišan za direktnu paljbu, dok komandir koristi zaseban paket optoelektronskih uređaja i senzora za osmatranje, odnosno označavanje ciljeva, koji su instalirani na njegovoj strani kupole.
U paket spadaju dnevni nišan, pojačivač slike, laserski daljinomer i infracrvena optika za noćno osmatranje, a sistem upravljanja vatrom opremljen je i navigacionim i topografskim uređajima. Upravo zahvaljujući opisanim karakteristikama, „Vena“ može dejstvovati danju i noću, u svim vremenskim uslovima sa visokim stepenom preciznosti.
Zaštita
Pored oklopa vozila nosača i kompleta ABHO, ovaj samohodni minobacač 2S31 raspolaže sa još nekoliko sredstava za samozaštitu. Kao sekundarno naoružanje, iznad komandirovih uređaja za osmatranje, ugrađena je daljinski upravljana borbena stanica (DUBS), sa mitraljezom PKTM u kalibru 7,62h54 mm. Brzina paljbe ovog oružja je 500 do 600 metaka u minuti i koristi se za odbranu od kopnenih i sporih niskoletećih vazdušnih ciljeva.
Na prednjoj strani kupole sa leve i desne strane iznad topa, postavljeno je po šest dispensera dimnih granata, koji se elektronski aktiviraju. Sa obe strane topa i na bočnim stranama na zadnjem dijelu krova kupole, smješteni su uređaji za otkrivanje laserskog zračenja, povezani sa pomenutim dispenserima. Naime, ovaj segment samozaštite funkcioniše tako da kada uređaji otkriju laserski snop neprijatelja kojim se „Vena“ označava kao cilj, automatski dolazi do lansiranja dimnih granata i posljedičnog „sakrivanja“ minobacača od zraka.
Uz sve navedeno, prvi modeli „Vene“ bili su opremljeni i sistemom aktivne zaštite „Štora-1“, kakav se može naći na tenkovima T-90, međutim na kasnijoj proizvodnoj verziji ovaj vid zaštite nije primjećen.
Iako do sada nije zabilježena njihova borbena upotreba, prije svega zbog relativno malog broja proizvedenih primeraka, 2S31 Vena po svojim tehničko-taktičkim karakteristikama svakako predstavlja jedno od najnaprednijih višenamenskih samohodnih artiljerijskih sredstava na svijetu, u rangu sa švedsko-finskim „amos-om“ i kineskim PLL-05.
(IT mixer)
