„Svemirska topovska kugla“ ima gotovo tri puta veću gustinu od Zemlje i nešto više od devet puta veću od Jupitera
Astronomi su pronašli „svemirsku topovsku kuglu“. Tačnije, otkrili su da oko zvezde udaljene od nas nekih 730 svjetlosnih godina kruži egzoplaneta veličine Jupitera, ali sa nevjerovatnom gustinom.
TOI-4603b ima masu gotovo 13 Jupitera. To znači da ima gotovo tri puta veću gustinu od Zemlje i nešto više od devet puta veću od Jupitera. Dodatno, u jako je bliskom odnosu sa svojom zvijezdom. Krug oko nje napravi za samo 7,25 dana. Ovi podaci svrstavaju planetu u malu, ali značajnu kategoriju svjetova koji prkose našem razumijevanju formiranja i evolucije planeta.
„Radi se o jednom od najmasovnijih i najgušćih do sada pronađenih tranzitnih divovskih planeta“, rekla je astronomkinja Akankša Kandelval sa instituta Physical Research Laboratory u Indiji, a prenosi Science Alert.
Teoretski, zakoni fizike određuju ograničenje za masu planeta. To je zato što su, iznad određene kritične granice, temperatura i pritisak na jezgru dovoljni da pokrenu nuklearnu fuziju; proces zbijanja atoma pri kojem se stvaraju teži elementi. Minimalna masa za nastanak tog procesa kod zvijezde je 85 Jupiterovih – u tom trenutku atomi vodonika počinju da se spajaju u helijum.
Naučnici smatraju da gornja masa za planetu iznosi između 10 do 13 Jupiterovih masa. A objekti koji se nalaze između tog raspona spadaju u smeđe patuljke koji nemaju dovoljno mase za fuziju vodonika, ali njihova jezgra mogu stvoriti deuterijum, teški izotop vodonika kojem nije potrebno toliko topline i pritiska.
Rađanje zvijezde „odozdo prema gore“
Zvijezde se formiraju od „vrha nadole“, kada se gusta smjesa/masa u molekularnom oblaku uruši pod djelovanjem gravitacije i formira protozvijezdu koja zatim raste grabeći materijal iz okružujućeg oblaka. Preostali prašina i plin formiraju planete. Njihovo rađanje počinje „odozdo prema gore“ jer se komadići prvo spajaju da bi na kraju formirali veće mase koje prerastu u planete.
Smatra se da se smeđi patuljci (nebesko tijelo mnogostruko veće od planeta, ali ne dovoljno masivno da bi u svom središtu pokrenulo nuklearne reakcije) formiraju poput zvijezda, od mase molekularnog oblaka koji se urušava pod djelovanjem gravitacije. Obično se nalaze u orbiti oko zvijezda na prilično velikoj udaljenosti koja iznosi najmanje pet astronomskih jedinica (AJ), što je pet puta više od udaljenosti između Zemlje i Sunca.
TOI-4603b ispunjava većinu kriterijuma za klasifikaciju među egzoplanete, a tako su ga nazvali Akanša i njene kolege. Ona se nalazi tačno na granici mase smeđeg patuljka, što znači da bi mogao biti važan element za bolje razumijevanje formacije smeđih patuljaka i divovskih planeta, ali i uspostavljanja njihovih orbita.
Istraživanje naslova „Discovery of a massive giant planet with extreme density around a sub-giant star TOI-4603“ bi uskoro trebalo biti objavljeno u časopisu Astronomy & Astrophysics Letters.
